Degradatie met een luchtje

1969 | Onnodig en onverdiend maar wel realiteit

Het verlies in deze wedstrijd betekende het einde van het Eredivisie avontuur in het seizoen 1968-1969. De degradatie heette 'onnodig en onverdiend' maar was wel harde realiteit. Dit kwam omdat ADO het in feite al gedegradeerde DOS uit Utrecht de overwinning cadeau deed. Dit betekende dat drie ploegen - AZ'67, Volendam en DOS - met even veel punten op de voorlaatste plaats waren geëindigd. DOS had het slechtste doelsaldo, maar dat telde dat seizoen niet. Er kwam een nacompetitie die desastreus afliep. Plaats van handeling: De Meer, het stadion van Ajax aan de Middenweg.

Vermeende omkoping
Op 1 juni 1969, de laatste wedstrijddag, was de situatie onderin als volgt: de rol van Fortuna SC (18 punten) was uitgespeeld; AZ 67 (22), Volendam (22) of DOS (21) waren degradant nummer twee. Het wedstrijdprogramma: AZ'67-Volendam en ADO-DOS. De Utrechters leken kansloos. In Alkmaar zou het ongetwijfeld gelijk worden. En bij ADO, de nummer zes van de ranglijst, won DOS nooit. Maar in het Zuiderpark ontwikkelde zich een eigenaardig scenario. Het eerste schot van Piet van Oudenallen werd meteen al gelost door de Haagse keeper Ton Thie, normaal de betrouwbaarheid zelve. Vlak daarna kwam Ton Thie zijn hok uit om een hoge bal te onderscheppen. Hij tastte volledig mis. Ton Nieuwenhuys profiteerde, 0-1. Een kwartier na rust werd het 0-2, een ongekende luxe voor DOS. Leo van Veen verzilverde een voorzet van Wolfram Kaminke. Piet Giesen verkleinde voor ADO de achterstand. Maar dan stapelde libero Aad Mansveld fout op fout. Hij trok voortdurend de buitenspelval open, ook als dat volstrekt onverantwoord was. Zo legde de Haagse defensie tien minuten voor tijd de rode loper uit voor Ton Nieuwenhuys. Hij bepaalde de eindstand op 1-3. Na de wedstrijd kwam al snel geruchtenstroom rond DOS op gang. Het ontging niemand dat een clubje welgestelde Vrienden van DOS, de vrije jongens met wat zwart geld, er niet voor terugschrikte de portemonnee te trekken. Ze waren verblind door clubliefde. En als DOS niet goedschiks en op eigen kracht in de eredivisie kan blijven, dan maar kwaadschiks en met hulp van anderen.

Bijna twintig jaar later, na de beruchte wedstrijd, maakte VI-verslaggever Emile Schelvis een reconstructie van de beruchte wedstrijd in het Zuiderpark. Hij citeerde Lex Schoenmaker, destijds het 19-jarige talent van ADO: "Het was inderdaad een vreemde wedstrijd. Met goals die er normaal nooit bij ons zo invlogen. En tegen een club waar we anders nooit problemen mee hadden. Begin van de week kwam aanvoerder Aad Mansveld ons vertellen dat DOS er 600 gulden per speler voor over had. In de kleedkamer zeiden we onmiddellijk tegen elkaar: dat doen we niet. Erna is er nooit meer over gesproken. Het was onze laatste wedstrijd van het seizoen. We gingen op vakantie. Na de vakantie was het al wat verwaterd. Aad Mansveld, in 1991 overleden, en Ton Thie waren zich van geen kwaad bewust. Mansveld vertelde: "Voor een paar duizend gulden gooi je je reputatie toch niet te grabbel? Kijk, als ze nou met twee ton aankomen, dan valt er over te praten." De initiatiefnemer vanuit de Vrienden van DOS wilde wel praten maar ook anoniem blijven: "Het was strafbaar, en zelfs mijn vrouw wist van niets. Ik heb er nooit over willen spreken. Met niemand. Er zijn negen mensen geweest die een lappie hebben gegeven: negen keer 1000 gulden. Ik wil benadrukken dat de spelers van DOS en ook het bestuur er nooit iets van hebben geweten. Ik heb die poen verzameld en na afloop bij de pisbakken van het Zuiderpark in een envelopje overhandigd aan een tussenpersoon. Dat was Aage Meinesz, later bekend als de brandkastkraker Aage M. Wat hij verder met dat geld heeft gedaan weet ik niet eens. Het enige wat ik weet is dat DOS met 3-1 won. En dat we daarmee beslissingswedstrijden afdwongen. Als we waren gedegradeerd was FC Utrecht - fusie tussen de DOS, Velox en Elinkwijk - er nooit gekomen. Ik ga dus niet zeggen dat ik er spijt van heb."

Op voorsprong
De eerste twee wedstrijden van de nacompetitie werden op 8 en 11 juni 1969 gespeeld: DOS-AZ'67 eindigde in 1-1, AZ'67- Volendam werd 0-0. Hiermee waren de Alkmaarders reeds veilig. Het ging nu nog tussen DOS en Volendam. Volendam had aan een gelijkspel genoeg omdat het in de reguliere competitie boven DOS was geeindigd. Op zondagavond 15 juni 1969 om zeven uur moest de beslissing gaan vallen. Toen scheidsrechter Arie van Gemert liet aftrappen, gierden de zenuwen beide ploegen door de keel. Reeds na 7 minuten kreeg Wolfram Kaminke een reuzenkans om DOS aan een voorsprong te helpen, nadat Jack Hoogland hardhandig Arie de Kuyper vloerde. Strafschop. Kaminke had er dit seizoen al vijf benut. Nummer zes, de allerbelangrijkste, werd gestopt. De Volendamse doelman Jan Ruiter bleef staan waar hij stond en raapte het lullige balletje eenvoudig op. Volendam nam daarna de touwtjes stevig in handen. Het liet DOS voortdurend komen en ving de weinig geraffineerde aanvallen vakkundig op. Van beide kanten werden harde overtredingen begaan en scheidsrechter van Gemert kreeg de grootste moeite om de boel in de hand te houden. De sensatie kwam ver in de tweede helft toen Klaas Karregat (Blubber) de bal naar voren bracht op zoek naar spits Jannie Muhren, die Johan Pelk was komen vervangen. Verdediger Ed van Stijn miste de bal, waarna Jannie Mühren de bal direct controleerde, om Stijn draaide en de bal langs doelman Henk Verrips schoot. Aan de lange zijde, tegenover de hoofdtribune, vierden duizenden Volendammers feest. Het moest nu wel heel raar lopen, want DOS moest tweemaal gaan scoren. En dat liep het.

De tekst gaat verder onder de foto.

Kwelgeest
De 23-jarige, sportinstructeur in het leger, George In 't Veld was normaal gesproken bankzitter bij DOS. In de rangorde stond hij laag aangeschreven. Geen techniek. Een pure opportunist. Maar assistent-trainer Louis van de Bogert voelde aan dat DOS die dag juist een opportunist kon gebruiken. In dit soort wedstrijden moest je wel iemand hebben met lef. Hij nam in overleg met hoofdtrainer Friedrich Donenfeld de gok.

In de 77e en 79e minuut beleefde George in 't Veld zijn 'moments of fame'. De man, die tot dusver slechts twee keer voor DOS scoorde, bracht een voorzet van Hans de Weerd onder controle en nam alle tijd om een hoek uit te kiezen. Via de binnenkant van de paal was het gelijk. Volendam was nog niet van de schrik bekomen of In 't Veld liet zich een tweede keer gelden. Nu kwam er wat geluk bij kijken. Na een doorkopballetje van Leo van Veen kreeg In 't Veld dit keer nauwelijks tijd en ruimte van Jan Jonk (de Kip). Op goed geluk haalde hij onmiddellijk uit. De bal belandde in de kruising: 2-1 voor DOS. Plotseling waren de rollen omgedraaid en Volendam kwam de klap niet meer te boven.