Oproer aan de Dijk

1970 | Arbitrale trio na afloop belaagd

Het Volendam stadion en het thuispubliek worden door bezoekers geprezen om hun gastvrijheid. In enquêtes over dit onderwerp neemt de voetbalclub uit het IJsselmeerdorp steevast een hoge klassering in. De komst van het kunstgrasveld in 2006 versterkte dit gevoel, omdat tegelijk de hoge afrastering om het veld werd vervangen door lage hekjes. Daarmee keerde het stadion terug naar de situatie vóór 1970. Dankzij de lage omheining kon het publiek destijds het veld massaal in bezit nemen bij een promotie. Helaas ging het op 29 november 1970 mis. Na afloop van het tumultueuze slot van de competitiewedstrijd tegen DWS werd het arbitrale trio geschopt door het publiek. Als straf moest Volendam gerasterde hekken van minimaal twee meter hoogte om het veld plaatsen. 
 
Wim Kras
Volendam was in 1970 gepromoveerd als kampioen van de Eerste Divisie. Het speelde verdienstelijk na de terugkeer in de Eredivisie, maar door enkele ongelukkige momenten van spelers en scheidsrechter stond het gevaarlijk dicht bij de degradatiestreep. DWS had één punt meer toen het op zondagmiddag moest aantreden tegen de formatie van Hans Croon. De eerste helft leverde beide ploegen weinig scoringskansen op. Ondanks het overwicht op het middenveld van het Amsterdamse team van trainer Joop Brand werd met een 0-0 stand gerust. In de tweede helft dekte Volendam korter op de man. Mede dankzij een zeer sterk spelende Wim Kras kregen de wijdbroeken het middenveld in handen. Na zo'n acht minuten lukte het Kras na stug doorzetten om Jan Bond (Billy) aan te spelen, die de bal keurig terugplaatste. Kras aarzelde geen moment en tekende de 1-0 aan. Twintig minuten voor tijd leek de beslissing te vallen. Na een fraaie combinatie met Jan Bond en Klaas Zwarthoed (Vracht) passeerde Kras doelman Jan Jongbloed met een felle kopstoot nogmaals. Volendam was oppermachtig. Dat Kras na aangeven van Meeuwis Majoor vrij voor de latere doelman van Oranje tegen hem opknalde leek onbelangrijk. 
 
Protesten
Vijf minuten voor het einde bracht Niels Overweg de spanning echter terug, toen hij ongehinderd het strafschopgebied in kon lopen na een combinatie met Karel Bonsink. Even later was het opnieuw Overweg die vanaf het middenveld op doelman Jan Ruiter afstormde. Hij werd 25 meter achtervolgd door Dick de Boer, die hem net voor de zestienmeterlijn probeerde af te stoppen. Overweg maakte een duikeling in het strafschopgebied. Tot ontsteltenis van Dick de Boer en het Volendamse publiek wees scheidsrechter Leo van der Kroft gedecideerd naar de penaltystip. Van der Kroft liet zich niet vermurwen door de protesten van Volendamzijde. De Boer wees op de afdruk van zijn sliding in de drassige grasmat die duidelijk voor het strafschopgebied ophield. Van der Kroft had de overtreding op enkele meters afstand kunnen volgen en was er zeker van dat het contact pas had plaatsgevonden binnen het strafschopgebied. Fin Seemann benutte de penalty en een minuut later floot Van der Kroft voor het einde. 

Politiebegeleiding
Het Volendamse publiek reageerde furieus. Net als in de voorgaande wedstrijd tegen ADO werd hun club benadeeld door een twijfelachtige strafschop in de laatste minuut. Vanaf de hoofdtribune werden zitkussentjes het veld opgeslingerd. Van alle tribunes klonk geschreeuw, gejoel en verwensingen. Enkele toeschouwers begaven zich naar de ingang onder de hoofdtribune waar de kleedkamers huisden. Toen het arbitrale trio het veld verliet zagen zij de kans schoon hun ongenoegen niet alleen met woorden kenbaar te maken, maar ook met een fysieke actie. Scheidsrechter Leo van der Kroft kreeg een trap tegen zijn rechterknie, grensrechter Jan van Delft liep een bloeduitstorting op na een schop tegen zijn been. Om verdere escalatie te voorkomen, werd de toegang tot de kleedkamers bewaakt door agenten. Omdat de dreiging aanhield, moest Van der Kroft onder politiebegeleiding het stadion verlaten. De krantenkoppen waren niet mals: "Volendam in opstand", "Palingoproer", "Van der Kroft via achteruitgang weg". Het bestuur van Volendam vreesde voor een zware straf. Twee dagen voor de uitspraak van de KNVB liet Jos Coler van de voetbalbond in een interview met het Algemeen Dagblad zijn gedachten over de strafmaat gaan. Hij vond dat Volendam minimaal enkele thuiswedstrijden zonder publiek moest spelen en minstens 10.000 gulden boete moest krijgen. 
 
Hoogste straf
Tijdens de strafzitting onder leiding van mr. Winters uit Arnhem voerde penningmeester Jaap Smit namens het Volendambestuur enkele argumenten op om de commissie van de KNVB milder te stemmen. Omdat het strafschopincident kort voor het eindsignaal plaatsvond, slaagden de Volendamse officials er niet meer in het veld op tijd te betreden om het arbitrale trio in bescherming te nemen. Daarnaast had het Volendambestuur zelf al geconcludeerd dat de spelers en de arbitrale leiding beter beschermd moesten worden. Daarom had men voor de strafzitting reeds een twee meter hoog hek besteld. Ondanks de verzachtende omstandigheden was het oordeel van de strafcommissie fors. Volendam kreeg de hoogste straf die ooit was uitgedeeld aan een betaalde voetbalclub. Het moest 5.000 gulden boete betalen, voor de thuiswedstrijd van 20 december 1970 diende een hek van twee meter hoog om het veld te staan en het kreeg een voorwaardelijke straf van een thuiswedstrijd zonder publiek die uitgevoerd zou worden bij nieuwe ongeregeldheden. In de uitspraak was rekening gehouden met eerdere incidenten uit het recente verleden. In 1969 had Volendam een boete van 1.000 gulden gekregen, nadat Van Mourik van Holland Sport een bierflesje vanuit het publiek tegen zijn hoofd had gekregen. Volendams geldschieter Hein Schilder (Madoet) was opgelucht dat zijn club geen wedstrijd zonder publiek hoefde te spelen. De 18.000 gulden voor het nieuwe hek vond hij overkomelijk. 
 
Hartelijke contacten 
De knieblessure van Van der Kroft leidde ertoe dat hij zowel de Europacupwedstrijd tussen Leeds United en Spartak Praag als de competitiewedstrijd tussen MVV en Sparta moest afzeggen. De Haagse scheidsrechter vertelde over het incident. "Ik was samen met mijn vrouw met de auto naar Volendam gereden. Volendam leek op weg naar een overwinning en het publiek leefde enorm mee. Na een overtreding van Dick de Boer gaf ik kort voor tijd een strafschop, waardoor het gelijk werd. Toen we van het veld afliepen, kreeg ik een trapje tegen mijn been. Vanwege de consternatie verzocht een agent me om met de politieauto mee te gaan naar het bureau. Ze wilden dat ik een politiepet opzette om niet herkend te worden. Iemand bracht onze eigen auto met onze koffers naar het politiebureau. Daar kon ik van de politieauto overstappen in onze eigen auto." Het incident had voor de sympathieke scheidsrechter - die vorig jaar geëerd werd door Ado vanwege zijn 50 jarig lidmaatschap - geen gevolgen voor de relatie met Volendam. "Ik heb Volendam altijd met veel genoegen gefloten. In de wedstrijden heb ik verder geen problemen gehad, ook niet met Dick de Boer. Als we elkaar nadien zagen, waren de contacten altijd erg hartelijk." Dick de Boer beaamt zijn woorden. "Als voetballer had ik niet met alle scheidsrechters een goede band, maar met Leo van der Kroft kon ik het altijd prima vinden. Aan zijn manier van fluiten heb ik nooit iets kunnen merken van het incident." 
 
Ongelukkige actie
Voor de pas 21-jarige Dick de Boer was het de derde ongelukkige actie op rij na zijn debuut eerder dat seizoen. Hij was als amateur uit het derde van Volendam overgekomen. Zijn gedreven spel met veel inzet maakte een diepe indruk op Hans Croon. Dick de Boer kon zich het cruciale moment ook nog goed herinneren. "Niels Overweg liep vanaf de middenlijn naar de goal. Eerst dacht ik dat ik hem nog wel kon inhalen. Maar Overweg was nogal groot en sterk, daarom was ik bang dat ik het niet zou redden. Ik stopte hem duidelijk buiten de zestien, maar Van der Kroft legde de bal toch op de stip. Ik vond het verschrikkelijk. De week ervoor kwam de bal via een graspolletje tegen mijn hand waardoor ADO met een strafschop in de laatste minuut won. De wedstrijd daarvoor had ik pech met een terugspeelbal die tot een tegendoelpunt van MVV leidde. Later in het seizoen kreeg ik een beetje genoegdoening in de uitwedstrijd tegen DWS. We stonden 2-1 achter. In de laatste minuut nam ik de bal uit een corner op mijn slof en scoorde de gelijkmaker." 
 
Beatavond
Hoewel iedereen het eens was dat de scheidsrechter en grensrechters beter beschermd hadden moeten worden, vonden velen de opgelegde straf te zwaar. De Zaanse popgroep Dizzy Man's Band nam het initiatief voor een optreden waarvan de opbrengst een deel van de boete moest opleveren. Er werd contact gelegd met de broers Jan en Jaap Buijs van het artiestenbureau Volendam. In korte tijd lukte het om een beatavond te organiseren met zes bands: Dizzy Man's Band, Cats, Left Side, Fools, Progress en Unit Gloria. De popgroepen traden zonder vergoeding vrijdagavond na de uitspraak van de KNVB op in het verenigingsgebouw St. Jozef en de Pius X in Volendam. De toegangsprijs was vijf gulden. Radio Veronica hielp een handje door gratis reclame te maken voor het optreden. Directeur Bul Verwey stelde namens de piratenzender 100 gulden beschikbaar. De beatavond werd uitstekend bezocht, zodat 5409 gulden aan de voetbalclub geschonken kon worden in de rust van de wedstrijd Volendam-Excelsior. Een collecte onder de supporters leverde nog eens 1475 gulden op, waarmee het boetebedrag ruimschoots gehaald was.