Rijke historie van het Volendamse zaalvoetbal

2021 | Terugblik op succesvolle jaren 70, 80 en 90

Volendam heeft een hele rijke historie in het zaalvoetbal en leverde meerdere landskampioenen en nationale bekerwinnaars in de jaren 70, 80 en 90 met Intervent, Kras Boys en Rex/Voldafar. Tegenwoordig wordt ons dorp nog steeds vertegenwoordigd op het hoogste zaalvoetbalniveau van Nederland door RKAV Volendam.

Zaalvoetbal is in de jaren 30 ontstaan in Argentinië en waaide pas in de jaren 60 over naar Nederland. Dit kwam onder meer door het gebrek aan geschikte zalen. Vanaf 1968 is zaalvoetbal onderdeel van de KNVB en werden er competities georganiseerd. Toch zou het tot augustus 1972 duren voordat in Volendam actief werd gespeeld. Dit had alles te maken met de opening van sporthal De Seinpaal dat jaar.

Sporthal De Seinpaal
Eind jaren 60 begon de toen nog bestaande Katholieke Arbeiders Jeugd (K.A.J.) in Volendam bij de gemeente aan te dringen op het bouwen van een sporthal in Volendam. Het zou goed zijn voor onze jeugd om de jongens en meisjes kennis te laten maken met diverse sporten (o.a. handbal, volleybal en zaalvoetbal) en ze hiervoor een goed onderdak te bieden. Net als heden ten dage had de gemeente naar eigen zeggen niet het geld om een sporthal te laten bouwen. Omdat de gemeentebestuurders ook zeker wilden weten of en hoe groot de belangstelling van de jeugd was voor een sporthal, stelde de gemeente voor een deel van de kosten voor de bouw door de plaatselijke bevolking te laten betalen middels een inzamelingsactie. Het plan werd gemaakt om alle woningen in Volendam langs te gaan om aan de bewoners te vragen of en hoeveel geld ze gedurende een heel jaar wilden doneren. De donatie-aktie werd een succes en al snel konden concrete plannen worden gemaakt voor de bouw van de sporthal.

Op zaterdag 14 oktober 1972 kon Prins Claus in aanwezigheid van de toenmalige burgemeester Kok de nieuwe sporthal openen. Vele belangstellenden trokken naar de Harlingenlaan om de komst van de Prins en de opening bij te wonen. Een extraatje daarbij was dat de Prins zou komen met een helikopter en zo’n machine van dichtbij te zien landen was in die jaren nog redelijk nieuw en spannend. Omdat de Seinpaal op aandringen van het K.A.J. tot stand was gekomen, was het Jan Kwakman (beter bekend als dokter Bolletje) van deze vereniging die de openingsspeech hield, waarna Prins Claus als openingshandeling een rieten mand omhoog hees aan een hoge mast, een zogenaamde seinpaal. De naam seinpaal, waarnaar de sporthal is vernoemd, verwijst namelijk naar de hoge mast die op de plaats van de latere sporthal stond. Bij (verwacht) stormweer werd een mand aan de paal gehesen om met name vissers en schippers te waarschuwen voor mogelijk gevaarlijk weer. Zowel het gebouw, de paal en de mand zijn alle verleden tijd.

De tekst gaat verder onder de foto's.

Populariteit neemt enorme vlucht
Vanaf de opening van De Seinpaal was zaalvoetbal razend populair. De ene na de andere middenstander in het dorp sponsorde een zaalvoetbalvereniging, waarbij de kroegen in de meerderheid waren. Het leek of iedereen in Volendam aan het zaalvoetballen was geslagen. Vrienden haalden vrienden erbij en de onderlinge strijd was hevig. Al snel ontstond een officieus kampioenschap van Volendam: ’t Gat van Nederland toernooi. In 1980 was het aantal zaalvoetbalverenigingen opgelopen tot 20, waarvan verschillende uit meerdere teams bestonden. Volendam werd een waar zaalvoetbalbolwerk.

De successen regen zich aaneen voor de Volendamse teams met zoveel talent en prestatiedrang. In 1979 zorgde Woningbureau Intervent nog voor een verrassing door de Nederlandse titel in wacht te slepen, maar binnen enkele jaren was de Volendamse hegenomie in de Waterlandse- en Noord-Hollandse hoofdklasse compleet. Van de 11 teams in de Waterlandse hoofdklasse van 1982 kwamen er 8 uit Volendam en van de 12 teams in de Noord-Hollandse hoofdklasse van 1983 kwamen er 4 uit Volendam: Kras Boys, ’t Gat van Nederland, Schoonmaakbedrijf Succes (het voormalige Intervent) en de Kakatoe. In de jaren daarna zouden meerdere landstitels en landelijke bekers worden behaald.

De tekst gaat verder onder de foto's.

Intervent kroont zich tot eerste Volendamse landskampioen
In het seizoen 1979 lukte het Intervent om de hegenomie van Hovocubo uit Hoorn te doorbreken. Het lukte om kampioen te worden van de Noord-Hollandse hoofdklasse. Intervent mocht vervolgens met andere afdelingskampioenen gaan bepalen wie er uiteindelijk landskampioen zaalvoetbal zou worden. Intervent versloeg in een stijf uitverkochte sporthal de Seinpaal de kampioenen van de afdeling Noord (4-2) en afdeling Oost (2-1) en ging daarmee naar de landelijke finale.

De finale ging over twee wedstrijden tegen de kampioen van Zuid 2, HSV uit Maastricht. Op vrijdag 25 mei 1979 versloeg Intervent, HSV met een minimaal verschil: 2-1. In een wedstrijd waarin beide teams nerveus speelden en alle risico's vermeden. Toch kwam Intervent op voorsprong toen Klaas Tuijp handig de vrijstaande Ab Sier bereikte en die liet de keeper kansloos. Na rust hetzelfde spelbeeld. Toch kwam er na 7 minuten een opleving toen Fruk Tuijp door coach Kees de Boer werd ingebracht. Via een handige beweging en een harde schuiver stond het 2-0. Intervent had alles onder controle, maar toch 1,5 minuut voor tijd werd keeper Jan Kwakman (Moulijn) gepasseerd: 1-2.

De return op 1 juni 1979 in Maastricht begon furieus. Onder luide aanmoedingen kwam HSV na 10 minuten op 1-0. De sporthal trilde op zijn grondvesten. Enkele minuten later ontving Jaap Jonk (Kippie) de bal. Met 2 kapbewegingen misleidde hij enkele tegenstanders en liet de keeper kansloos: 1-1. Pal daarop was het Kees Schilder (Dries) die via een uitgooi van Jan Kwakman (Moulijn) werd aangespeeld. Door zijn schijnbeweging liepen 2 tegenstanders elkaar omver en met een prachtige lob zorgde hij voor 1-2. Een hoofdblessure van Siem Koning en Fruk Tuijp zorgde ervoor dat Intervent nog maar 1 wisselspeler over had. In de verwarring zorgde HSV 2 minuten voor rust voor de 2-2. Na rust liep het storm op het doel van Intervent met het gevolg dat al snel de 3-2 viel. Nog slechts 1 doelpunt had HSV nodig. Onder aanvoering van het publiek rolde de ene aanval naar de andere op doel van Jan Kwakman (Moulijn), maar hij keepte de wedstrijd van zijn leven en bleef tot het einde onpasseerbaar. Strafschoppen in een serie van 3 moesten de beslissing brengen. Albert Tuijp, Jaap Jonk (Kippie) benutte hun penalty. HSV miste de tweede, waardoor Klaas Tuijp via een harde beheerste knal de eerste landstitel naar Volendam bracht.

De tekst gaat verder onder de foto's.

De gouden jaren 80 van Kras Boys
Kras Boys is het zeldzame verhaal van een vriendenploegje dat een zaalvoetbalteam oprichtte in 1979 en vanuit de laagste klasse in één keer doorstoomde naar de landstitel in 1984. De Seinpaal trilde destijds op zijn grondvesten toen Kras Boys via strafschoppen in de landelijke finale De Haantjes uit het Limburgse Beek versloeg. Meer dan 1.200 toeschouwers waren getuige van een apotheose die zijn weerga niet kende. In de heenwedstrijd in Limburg kwam Kras Boys – zeer ongebruikelijk – niet tot scoren. Ondanks de 2-0 nederlaag ten spijt zat en stond het publiek bij de return, een week later, rijen dik in De Seinpaal.

De Haantjes, met vedette Vic Hermans in de gelederen, dacht dat de klus al was geklaard. Toch verkeken zij zich op de veerkracht van Kras Boys en de klasse van Dick Kes en betaald voetballer Johan Steur die alleen in de return meedeed. Een ontketend Kras Boys kwam met 4-1 voor via Cor Veerman 2x, Gerrie de Boer en Johan Steur. Er leek geen vuiltje aan de lucht, maar toch kwamen de Haantjes terug. Keeper Chris Luyten werd 4 minuten voor tijd gewisseld voor een veldspeler en dat bracht de ommekeer. Binnen één minuut was de stand teruggebracht tot 4-3 en dat was voor de ploeg de uit het Limburgse Beek genoeg. Johan Steur wilde echter niet meewerken en bracht de stand vlak voor tijd weer op 5-3. Deze stand bleef gehandhaafd en daarom moesten er direct strafschoppen worden genomen. Dat begon met een enorme rel, want omdat De Haantjes in de slotfase een speler in het doel had geplaatst om de achterstand kleiner te maken, moest die speler ook keepen tijdens de penalty’s. Dit tot grote woede van De Haantjes, maar de arbitrage was onverbiddelijk. Uiteindelijk nam Gerrie de Boer de beslissende penalty, pas in de 3e serie, en zorgde voor Zuid-Amerikaanse taferelen in sporthal De Seinpaal.

De kracht van Kras Boys in die jaren was dat het, als één van weinigen ploegen, voor een belangrijk deel op tactiek leunde. Het oogde verdedigend, maar het speelde puur op resultaat. Piet Kes stond in het doel en voor hem stond een muur, met Henk Kras en Dick ‘Ket’. Die konden een hele wedstrijd spelen en werden pas gewisseld als de ploeg dik voor stond. Vóór dat tweetal liep zowel creativiteit als scorend vermogen in het veld. Gerrie de Boer had de snelheid en het schot en Dick Kes de passes en de technische doelpunten. Befaamd was het harde inschieten door Dick Kes naar de tweede paal waar voortdurend Cor Veerman (Buif) te vinden was om de bal in het doel te kaatsen. Kras Boys was een kleine formatie die zo sterk was als een muur.

De tekst gaat verder onder de foto's.

Café Rex wordt Volendams 3e landskampioen
Na de successen van Kras Boys trad een team met vrienden op de voorgrond dat onder verschillende sponsornamen furore maakte als Blokhut, Boko Stars, Café Rex en VFA Voldafar. Na in 1990 eerst de nationale bekerfinale verloren te hebben, werd in 1991 het Nederlands kampioenschap behaald. In een werkelijk bloedstollende wedstrijd werd DEPA uit Wychen met 4-2 verslagen. De 1.300 toeschouwers in de Seinpaal zorgden voor een prachtige ambiance en genoten met volle teugen van een hectisch duel, dat eigenlijk geen verliezer verdiende.

Café Rex startte het duel aarzelend. De openingsfase was voor DEPA en reeds in de eerste minuut moest doelman Casper Smit tweemaal handelend optreden om zijn ploeg voor een achterstand te behoeden. Beide ploegen kregen ook wat kleine kansen maar het was Hans de Vries die de wedstrijd na 20 minuten openbrak door een foutieve pass te onderscheppen en de bal de kruising in te jagen: 1-0. Dat was tevens de ruststand.

Na de pauze waren de eerste 10 minuten voor de gasten. In deze fase kwam de ploeg uit Wychen brutaal op een 1-2 voorsprong toen eerst Eric Meijers een rebound van de kruising intikte en vervolgens Leo Sewalt de bal verwoestend in de kruising schoot. Niemand geloofde op dat moment meer in een goede afloop voor café Rex en de Volendammers ontsnapten, toen een kans op 1-3 bij de tweede paal werd gemist. Dick Kes bracht 8 minuten voor tijd de thuisploeg terug in de wedstrijd. Hij soleerde schuins perfekt de bal afschermend, naar de hoek en pegelde de bal binnenkant voet achter de verraste doelman Kok: 2-2. Het werd nog mooier. Doelman Casper Smit stond aan de basis voor de 3-2, want hij passte naar Nico Runderkamp (Mepper) die de bal binnen punterde. Wat hierna gebeurde, was met geen pen te beschrijven. DEPA wisselde zijn keeper voor een vijfde speler en doelman Casper Smit hield zijn ploeg door minstens 3 wisse doelpunten uit zijn doel te ranselen. Tien seconden voor tijd kreeg de formatie van Jan Kroon nog een penalty toegewezen. Frank Schilder (Bibber) hield het hoofd koel en bepaalde de eindstand op 4-2.

De tekst gaat verder onder de foto's.

Voldafar wint de KNVB beker
Een Hollywood film had niet zo´n mooi einde als de climax van de landelijke finale Volendar tegen ´t Hoornse Veerhuys uit 1993. Drie minuten voor tijd bracht Nico Runderkamp (Mepper) de 800 toeschouwers in sporthal De Seinpaal in extase door de beslissende treffer aan te tekenen: 3-4. En omdat één week eerder Voldafar verrassend met 4-6 in Hoorn had gewonnen, bracht deze actie de beslissing. De basis van de bekeroverwinning werd dus in Hoorn gelegd. 't Hoornse Veerhuys was die week ervoor Nederlands kampioen geworden en leek met name in de eerste helft niet bij de les. Voldafar profiteerde optimaal en leidde met rust met 0-3 door treffers van Nico Runderkamp (Mepper) en Hans de Vries (2x). Na rust kwam er een ander Veerhuys uit de kleedkamer en Voldafar werd de duimschroeven aangedraaid. Voldafar wankelde in de slotfase bij de stand van 4-4. Veerhuys gokte met een vliegende keep op meer, maar 2 intercepties van Nico Runderkamp (de Mepper) betekende 4-6.

Dit was dus het uitgangspunt voor de wedstrijd in Volendam. Een weer werd het een thriller. Al na 10 minuten liet de landskampioen zijn bedoelingen blijken toen Ronald Biezen een trekbal van André Bakker het doel inliep: 0-1. Voldafar begon te wankelen, maar 5 minuten voor rust kreeg de wedstrijd een onverwachte wending. Veerhuys liep tegen een tijdstraf op en Dick Kes scoorde 2-maal in de overtalsituatie: 2-1. Na rust speelde Veerhuys in de hoogste versnelling en leek Voldafar het niet meer te kunnen belopen. Het was rijp voor de slacht toen de ploeg uit Hoorn de stand naar 2-4 had getild door treffers van André Thielens (2x) en Ferry Noleman. Echter 3 minuten voor tijd toonde Nico Runderkamp (Mepper) zijn exceptionele kwaliteiten en liet met zijn moment sporthal De Seinpaal exploderen. Hij brak door op links door en zijn pegel verdween door de benen van de verbrouwereerde doelman Fred Bos: 3-4. In de laatste drie minuten kroop Voldafar nog door het oog van de naald, maar de paal en een superreflex van Henri Beers brachten redding. Zo haalde Voldafar, na 2 eerdere mislukte pogingen, de KNVB beker naar Volendam.

De tekst gaat verder onder de foto's.

't Gat Toernooi
Tussen 1975 en de eerste jaren van de nieuwe eeuw werd er in Volendam gestreden om de befaamde wisselbeker van ’t Gat van Nederland toernooi. De winnaar had de eer om zich één jaar Volendams Zaalvoetbalkampioen te mogen noemen. ’t Gat toernooi gold als de ideale mogelijkheid voor de ploegen om zich voor te bereiden op de komende competitie. Er werd gestreden in 2 poules van veelal 8 ploegen, waarna via de eindrangschikking en kruisfinales werd bepaald wie er om plaats 1 t/m 10 mocht spelen op de finaledag. Het toernooi nam meerdere weken in beslag en de finaledagen waren veelvuldig één groot spektakel in een bomvolle sporthal De Seinpaal. De prijzen werden met name in de eerste jaren uitgereikt door prominenten uit de Volendamse voetbalwereld zoals Leo Steegman, Fritz Korbach, Frank Kramer, Pé Mühren en Gerrie Mühren. Bar-eigenaar Bep Veerman (Dekker), als sponsor, en Dik Bond (Bup), als organisator, waren meer dan 25 jaar de drijvende krachten achter het toernooi.

In het jaar 2001, na 26 edities, veranderde het toernooi van naam en opzet. Vanaf dat jaar stopte 't Gat van Nederland met sponsoring en werd het vernoemd naar de inmiddels overleden organisator van het eerste uur Dik Bond (Bup). Tevens deden Kras Boys en Real Volendam 1 en 2 niet meer mee. De krachtsverhouding met de andere teams was te groot. Van spelen om het kampioenschap van Volendam was toen geen sprake meer. Na het ontstaan van ZVV Volendam werd het Dik Bup toernooi (het voormalige Gat toernooi) voor het laatst in 2003 georganiseerd. Een prachtige traditie ging daarmee verloren.

De tekst gaat verder onder de foto's.

De latere jaren
Sinds de introductie van de Eredivisie in 1992 is Volendam vertegenwoordigd door minimaal één team in de hoogste landelijke divisie van het zaalvoetballen. In 2001 voorkwam een fusie tussen Schoonmaakbedrijf Succes en Real Volendam (voorgekomen uit een eerdere fusie tussen ’t Gat van Nederland en Groevenbeek) dat de landelijke divisie met deze teams en Kras Boys door 3 Volendamse vertegenwoordigers zou worden overheerst. Het jaar daarop, in 2002, voegde Kras Boys zich daarbij en heette de club voortaan zaalvoetbalvereniging Volendam (ZVV Volendam). In de navolgende periode haakten de oudere spelers, die de successen in het verleden brachten, geleidelijk af. De jeugd moest het overnemen maar dat bleek niet altijd mee te vallen. Het gevolg was dat ZVV Volendam een aantal malen degradeerde uit de hoogste divisie. Toch krabbelde ZVV Volendam telkens weer op met promoties in 2006, 2011 en 2015. Sindsdien speelt het weer continue op het hoogste zaalvoetbalpodium. In 2021 is ZVV Volendam gefuseerd met de grootmacht RKAV Volendam en is dat ook de naam die het vanaf dat moment met trots draagt.