Edward 'Eddy' Hamel was trainer van Volendam tijdens de succesvolle katholieke jaren tussen 1932 en 1940. Hij wist het beste bij de Volendammer spelers boven te halen, waardoor het aanwezige talent tot ontplooiing kwam. Hij begon de spelers te trainen op techniek en wist de spelers duidelijk te maken dat het teambelang boven de individuele prestatie ging. Onder zijn leiding werd Volendam in zes jaar tijd vijf keer kampioen van een eerste klasse en wist tweemaal – in 1935 en 1938 – de katholieke landstitel te veroveren in de daaropvolgende kampioenscompetitie met de winnaars van de andere eerste klassen. Veel Volendam-spelers ontvingen uitnodigingen om voor vertegenwoordigende elftallen van de katholieke voetbalbond uit te komen. Hij wordt beschouwd als een echte grondlegger die Volendam tilde van een marginaal clubje naar een club die meetelde. De aard van de Volendammer om altijd te presteren, paste daar uitstekend bij. Het levensverhaal van Eddy Hamel, van joodse komaf en oud-speler van Ajax, is bijzonder en ook tragisch te noemen.
Gezin
Edward 'Eddy' Hamel werd geboren op 21 oktober 1902 in de Upper East Side in Manhattan (New York). Hij had de Amerikaanse nationaliteit. Zijn Nederlandse ouders (Mozes Hamel en Eefje Beek) waren een jaar voor zijn geboorte vanuit Nederland naar de Verenigde Staten geëmigreerd. In 1903 vertrok het gezin echter al weer terug naar Amsterdam in Nederland, waarschijnlijk omdat zijn vader als diamantslijper geen werk kon vinden. Eddy Hamel groeide, samen met zijn drie zussen, niet op in de Jodenbuurt maar aan de Amstelkade in het nette Amsterdam-Zuid. Op 29 augustus 1929 trouwde hij met Johanna Wijnberg. Met haar kreeg hij op 19 april 1938 de tweeling Paul en Robert.
Ajax
In zijn jeugd speelde hij eerst voor AFC, waarna hij naar Ajax verhuisde. Vanwege zijn snelheid en goede voorzet, groeide hij bij Ajax uit tot een geliefde rechtsbuiten. De supporters gaven hem liefkozend de bijnaam ‘Belhamel’. Tussen 1922 en 1930 speelde hij als rechtsbuiten 125 wedstrijden voor Ajax, waarin hij acht doelpunten scoorde en talloze assists verzorgde, voornamelijk op spits Wim Volkers. Met Eddy Hamel in de gelederen werd Ajax drie keer afdelingskampioen van de 1e klasse, toen de verschillende afdelingen in Nederland uiteindelijk ieder een team afvaardigden voor de strijd om de landstitel. In 1930 zat hij dicht tegen een plekje in het Nederlands elftal aan. Uiteindelijk viel hij ternauwernood af voor de definitieve selectie. Vrij abrupt moest hij daarna stoppen met voetballen op het hoogste niveau, op zijn 28e al, vanwege een knieblessure. Hij bleef wel als veteraan bij Ajax en speelde jarenlang met zijn oud teamgenoten in 'Lucky Ajax.'
Eddy Hamel (linksonder op de foto) als speler van Ajax in 1926. Foto Sports Illustrated.
Trainerschap
Ondanks dat hij zijn actieve voetballoopbaan had moeten beëindigen, bleef de liefde voor het spel. Hij werd trainer/coach, waarvoor hij de bij de voetbalbond de vereiste papieren haalde. Hij werd trainer van Zeeburgia en daarna KVV (nu Sporting Krommenie). Om naast zijn baan als administrateur wat geld bij te verdienen, trainde hij in de crisisjaren daarna drie clubs tegelijk: Volendam, Alcmaria Victrix uit Alkmaar en De Kennemers uit Beverwijk. Toch bleef hij een echte liefhebber, want als bij Volendam de bodem van de kas weer eens was bereikt, liet hij zich ook in vis uitbetalen. Later was hij vanaf 1937 ook nog trainer van de Amsterdamse (joodse) voetbalclub HEDW.
Volendam Landskampioen 1934-35 in de Katholieke Bond. Staand v.l.n.r. grensrechter Siem Snieder, Bakkertje Tuijp, Jan Bond (de Kouwe), Thoom Mooijer, Jan Koning (Kakes), Fruk Tuijp, Jan Sier (de Potter) en trainer Eddy Hamel. Knielend v.l.n.r. Wim Runderkamp (Zwarte Pad), Thijs Bond, Klaas Koning (Not), 'Kleine' Kees Jonk en Hein Smit.
1935, Eddy Hamel (rechtsboven) op pad met bestuur, spelers en vrouwen.
Triest einde
Toen in mei 1940 de Tweede Wereldoorlog ook voor Nederland realiteit werd, was het snel gedaan met de activiteiten van Eddy Hamel in de voetballerij. Zijn trainerschap van de joodse club HEDW werd direct verboden en in 1941 kregen alle Joodse leden van Ajax, waaronder Eddy Hamel, oneervol ontslag doordat men geroyeerd werd. Beide maatregelen waren per decreet uitgevaardigd door de Duitsers. Op 27 oktober 1942 werd hij gearresteerd door twee agenten omdat hij geen jodenster droeg. Samen met zijn vrouw en kinderen werd hij naar de Hollandsche Schouwburg gebracht en daarna gedeporteerd naar kamp Westerbork. Eddy Hamel had op het moment van zijn arrestatie zijn Amerikaanse papieren niet bij zich, wat hem anders waarschijnlijk had kunnen redden. Hij had dan geruild kunnen worden tegen Duitse krijgsgevangen om zo de concentratiekampen te ontlopen. Maar omdat hij zijn Amerikaans staatburgerschap niet kon aantonen, werd het gezin van Eddy Hamel uiteindelijk naar Auschwitz gedeporteerd. Zijn vrouw Johanna (38 jaar) en zijn twee kinderen, de tweeling Robert en Paul (4 jaar), werden direct van het leven beroofd. Eddy Hamel werd te werk gesteld en ontwikkelde een klein jaar na zijn aankomst een abces in zijn mond. Hij werd hierop ‘naar het ziekenhuis gestuurd’, waarna hij volgens de archieven van de nazi's op 30 april 1943 werd vergast. Zijn ouders, Mozes en Eva, alsmede zijn zuster Estelle vonden de dood in 1943 in concentratiekamp Sobibòr. Zus Hendrika werd vermoord in Auschwitz, maanden voordat Eddy Hamel daar arriveerde. Het lot van zijn jongste zuster Celina is nog steeds onbekend.
Monument voor de 236 joodse leden van WV-HEDW (fusie tussen de joodse clubs Wilhemina Vooruit en HEDW) die de oorlog niet overleefden. Dit monument herinnert ook aan Eddy Hamel, trainer van HEDW tussen 1937 en 1940, die hetzelfde lot onderging.
Registratie van opgepakte joden in de Hollandsche Schouwburg. In de oorlogsjaren 1942 en 1943 was het een verzamelplaats waarvandaan Joden, waaronder Eddy Hamel, via Kamp Westerbork gedeporteerd werden naar de vernietigingskampen van nazi-Duitsland.
Ter nagedachtenis van Eddy Hamel.